sie022008ustroj Komentarze: 2
Historia systemu partyjnego
Do 1849 roku ustrój Danii był autokratyczny. Konstytucja tegoż samego roku przyznała swobody obywatelskie i obaliła strukturę dotychczasowych rządów, wprowadzając dwuizbowy parlament złożony z reprezentantów o określonym wieku (od 30 roku życia), wyłanianych w wyborach powszechnych. Pewna liczba ugrupowań pojawiła się w świeżo założonym parlamencie, Rigsdagu. Skrystalizowały się one do trzech grup głównych: Venstre (Lewica), Hojre (Prawica) i Centrum.
1866 rok, przyniósł nowelizację, w której izba wyższa (Landsting) złożona z przedstawicieli uprzywilejowanych właścicieli ziemskich zyskała pozycję dominującą. Stanowiło to czynnik zapalny walki politycznej, która oficjalnie dotycząca konfliktu bezpośrednio wybieranej izby, Folketingu, z mającym przewagę Landstingiem, była w rzeczywistości aspiracją Partii Lewicy (założonej i popieranej w większości przez rolników, ale po 1870 roku również robotników) dążącej do rozbicia monopolu władzy politycznej Partii Prawicy (składającej się z arystokracji, właścicieli ziemskich i wyższej klasy średniej).
W 1901, na skutek rosnącego niezadowolenia robotników, zrzeszających się w związki zawodowe, król Chrystian IX wezwał lewicę do utworzenia nowego gabinetu i od tego czasu akceptowano regułę, iż rząd powinien odzwierciedlać większość w Folketingu. W 1905 roku, nastąpił rozłam w Partii Lewicy. Jej odłam stał się partią centrową. Radykalni-Liberałowie pragnęli współpracować z Socjaldemokratami. 1913: Obie partie otrzymują większość w Folketingu, Radykalno-Liberalny rząd kieruje Danią do czasu I wojny światowej. Nowa konstytucja przyjęta w 1915 roku zawierała warunek reprezentacji proporcjonalnej oraz prawo wyborcze dla wszystkich obywateli, zarówno mężczyzn jak i kobiet, od 25 roku życia (zmiana w 1978 na 18 rok życia). W celu zmiany wizerunku, dawna Partia Prawicy przybrała nazwę Konserwatywnej. Od tego czasu ona i Umiarkowani Liberałowie (niegdyś Partia Lewicy), Radykalni-Liberałowie oraz Socjaldemokraci stanowili centrum duńskiej polityki. Socjaldemokraci krótko rządzili w 1924 i w 1929r., w stowarzyszeniu z radykałami.
Podczas okupacji hitlerowskiej (1940-45), powstał rząd koalicyjny, utworzony przez główne partie polityczne, jednak wzrastający powszechny opór duński w stosunku do nazistów, skłonił ich do przejęcia władzy wykonawczej. Partie faszystowskie nigdy nie odnotowały nikłego nawet poparcia. Od wyzwolenia 1945 do 1957 roku, Danią kierował rząd mniejszościowy, ze zmiennym wpływem Socjaldemokratów z jednej strony i Umiarkowanych Liberałów oraz Konserwatystów z drugiej, w zależności, od tego, którą z dwu grup, poparła Partia Radykalno-Liberalna. W 1953r., nowa konstytucja obaliła Landsting wprowadzając system jednoizbowy i powiększając ilość deputowanych ze 151 do 179. Główne partie popierały działania ONZ i NATO, ponadto zacieśniając współpracę między krajami skandynawskimi.
Ów okres, kiedy najbardziej wpływowe partie otrzymywały łącznie w kolejnych wyborach mniej lub więcej 90 procent mandatów, był dla pozostałych pasmem porażek. Ciesząca się dotychczas nieznacznym poparciem Partia Komunistyczna, w 1957 roku nie weszła do parlamentu. Wcześniej odłączyła się od niej Partia Socjalistyczno-Ludowa. Pewną rolę odegrała również Partia Jednolitego Opodatkowania, opierająca się na zasadach Henry’ego George'a, będąc w koalicji rządowej 1957-1960. Industrializacja i rozwój sektora państwowego uczyniły partyjne podziały bardziej skomplikowanymi. Agresywna walka, radykalnej Partii Socjalistyczno-Ludowej, o wyborców lewicy przyczyniła się do destabilizacji w zachowaniach wyborczych, które nastąpiły w roku 1973.
Trzy nowe partie otrzymały mandaty, Chrześcijańsko-Ludowa, Centrum Demokraci oraz Partia Postępu (na skutek rozłamu, jaki nastąpił w 1995, wywodzi się z niej populistyczna Duńska Partia Ludowa) z liderem Mogensem Glistrupem, ekspertem podatkowym. Partia Postępu, założona na początku 1973 roku, forsowała zniesienie podatku dochodowego i stopniową likwidację biurokracji państwowej. Socjaldemokraci, obecni u władzy, ponieśli znaczną porażkę w tych wyborach. Ich przewodniczący, Anker Jorgensen, zrezygnował ze stanowiska premiera. W środku grudnia, Poul Hartling został zaprzysiężony jako premier liberalno-demokratycznego gabinetu.
Kiedy stało się jasne w grudniu 1974, że parlament nie akceptuje drastycznego antyinflacyjnego programu Hartlinga, wybory powszechne zostały zwołane ponownie i odbyły się w styczniu 1975. Liberałowie niemal podwoili swoją reprezentację w Folketingu. Jednakże, ponieważ większość nie socjalistycznych partii utraciła poparcie oraz dlatego, iż trzy z czterech lewicowych partii równocześnie zyskały parlamentarne mandaty, utracono stałą większość, zatem Hartling podał się do dymisji. Po kilku próbach, koalicja Hartlinga i Ankera Jorgensena, późniejszy sojusz Socjaldemokratów z pozostałymi socjalistami ukierunkowane partiami mniejszości w końcu odniosły sukces w tworzeniu nowego rządu. Jorgensen pozostał premierem dzięki wyborom w 1977, 1979 i 1981 roku. Jednakże we wrześniu 1982, rozbieżność zdań wobec planu Jorgensena, aby podnieść podatki, utworzyć nowe miejsca pracy, zwiększyć subwencje dla rolników i zmniejszyć deficyt budżetowy, była powodem rozwiązania rządu.
Koalicja czterech partii na czele z Poulem Schlüterem, pierwszym Konserwatywnym premierem od 1901 roku, przejęła wówczas władzę tworząc rząd mniejszościowy, a posiadając tylko 66 mandatów z 179. W 1984 roku parlament nie udzielił poparcia dla budżetu rządu Schlütera, który w konsekwencji domagał się nowych wyborów. Odbyły się one w styczniu 1984 i w rezultacie koalicja objęła 79 mandatów. Jednakże następne wybory wrześniowe 1987, przyniosły 70 mandatów koalicji. Wybory roku 1994, wyłoniły koalicję trzech silnych partii: Socjaldemokratów, Centrum Demokratów i Partii Radykalno-Liberalnej (otrzymali w sumie 76 mandatów). Liczba mandatów konserwatystów, głównej siły prawicowej, zmalała z 31 do 28, podczas gdy Partia Liberalna odczuła wzrost poparcia od 15.8% do 23.3% i tym samym stała się największą partią opozycyjną. Centrolewicowa koalicja przetrwała rozstanie z Centrum Demokratami, w 1996, którzy odrzucili propozycję Prezesa Rady Ministrów Poula Nyrupa Rasmussena, aby szukać poparcia dla budżetu po lewej stronie izby. Krucha koalicja dwóch partii przeżyła wiele kryzysów w roku 1997.
Wybory w 1998 odbyły się pod gwiazdą powrotu liberalno-konserwatywnego gabinetu. W lutym 1998, Socjaldemokraci odnotowali wzrost poparcia i Nyrup Rasmussen zwołał nagłe wybory. Ich wyniki były następujące: Partia Socjaldemokratyczna-35.9% (65 mandatów), Partia Radykalno-Liberalna-3.9% (7 mandatów), Partia Centrum Demokraci-4.3% (8 mandatów), Partia Chrześcijańsko-Ludowa-2.5% (4 mandaty), Partia Socjalistyczno-Ludowa-7.6% (13 mandatów), Czerwono-zielone przymierze-2.7% (5 mandatów), Liberałowie-23% (43 mandaty), Konserwatyści-8.9% (17 mandatów), Partia Postępu-2.4% (4 mandaty) i Duńska Partia Ludowa-7.4% (13 mandatów). Koalicja Socjaldemokratów i radykalnych-Liberałów pozostała nienaruszona (z Nyrupem Rasmussen jako premierem). Konserwatyści ponieśli em z Konserwatystami (9.1%, 16 mandatów) utworzyły rząd mniejszościowy, na którego czele stanął Anders Fogh Rasmussen. Dwie radykalne partie prawicowe: Duńska Partia Ludowa i Partia Postępu odniosły sukces przejmując głosy głównego nurtu prawicy. W marcu 2000, Nyrup Rasmussen dokonał zmiany członków gabinetu, a wprowadzając nowych ludzi starał się zapoczątkować pewne zmiany w odpowiedzi na oskarżenia Duńskiej Partii Ludowej. Krytykowała ona rząd za zbyt „miękką” politykę imigracyjną.
Sprawy imigracyjne były zagadnieniem najważniejszym w debatach poprzedzających wybory 20 listopada 2001. Socjaldemokraci Nyrupa Rasmussena zyskali mniej niż oczekiwali, bo tylko 29.1% głosów, a zatem 52 mandaty. Centroprawicowe partie osiągnęły najwyższe poparcie od 1926 roku. Partia Liberalna (31.3% głosów, 56 mandatów) spokrewniony z Poulem Nyrupem Rasmussenem). Ów gabinet musiał liczyć się ze zdaniem Duńskiej Partii Ludowej (12% i 22 mandatów), która udzieliła mu swego wsparcia. Pozostałe partie z reprezentacją w Folketing to: Partia Socjalistyczno-Ludowa-6.4% (12 mandatów); Partia Radykalno-Liberalna-5.2% (9 mandatów); Czerwono-zielone przymierze-2.4% (4 mandaty); Partia Chrześcijańsko-Ludowa-2.3% (4 mandaty); oraz oczywiście po dwóch reprezentantów Wysp Owczych i Grenlandii.
Obecny układ sił prezentuje się podobnie. W lutym 2005, Partia Liberalna (Venstre) wraz z koalicyjnym partnerem, Partią Konserwatywna, ponownie uzyskały przewagę. Od wyborów w 2001 roku Venstre była największą partią duńskiego parlamentu. Dziś dwunastu na dziewiętnastu ministrów to liberałowie.
dørklokkeroutertrødløs netværktrådløs forstærkerhjælptrådløs netwærktrådløs intercom
sie022008dania Komentarze: 0
Wg Aktu o sukcesji z 27 marca 1953r. tron po zmarłej monarchini obejmuje syn lub córka, z pierwszeństwem syna przed córką oraz przy pierwszeństwie dzieci tej samej płci starszy wiekiem. Przy braku potomka tron przechodzi na brata lub siostrę. Brak możliwości zastosowania tych zasad prowadzi do objęcia tronu przez najbliższą pokrewieństwem linię boczną panującej dynastii. Tron dziedziczą tylko dzieci z legalnych związków małżeńskich. Związek małżeński króla musi zostać zaakceptowany przez Folketing, a małżeństwa zawarte przez pretendentów do tronu wymagają zgody królowej na forum Rady Państwowej. Przed wstąpieniem na tron monarcha lub monarchini musi złożyć przyrzeczenie na piśmie, że będzie przestrzegać postanowień konstytucji.
børnekulturens netværktrådløs lydgatewaynetværk kort